Hoe een strakke tongriem latere problemen kan veroorzaken

Misschien hebt u weleens gehoord van een baby die problemen had met borstvoeding door een te strakke tongriem. Borstvoeding vereist namelijk meer mondspierbeheersing dan flesvoeding: de tong moet goed kunnen bewegen om de melkstroom op gang te brengen. Vaak wordt een korte tongriem geassocieerd met jonge kinderen, maar het kan ook op latere leeftijd problemen veroorzaken, zoals spraak-, slik- en ademhalingsproblemen. Daarnaast kan het zelfs invloed hebben op zaken als zoenen.

Hoe vaak komt een strakke tongriem voor?

Ongeveer 5% van de bevolking heeft een strakke tongriem, maar bij kinderen met abnormale mondgewoonten, zoals open mondgedrag, is dit percentage hoger. In mijn logopedische praktijk zie ik dat 25% tot 33% van deze kinderen problemen met mondmotoriek en ademhaling heeft als gevolg van een strakke tongriem.

Niet altijd een probleem

Een korte tongriem hoeft niet altijd problemen te veroorzaken. Sommige kinderen met een ogenschijnlijk strakke tongriem kunnen door gerichte oefeningen leren hoe ze hun tong goed kunnen gebruiken. Bijvoorbeeld door de tong in rust tegen het gehemelte te plaatsen en door de neus te ademen. Als de tong goed functioneert, is een ingreep meestal niet nodig.

Foto's met toestemming van de ouders, jongen van 9 jaar.

Wanneer moet er worden ingegrepen?

Als oefeningen geen verbetering brengen en de tong belemmerd wordt in zijn functie, verwijs ik door naar een gespecialiseerde tandarts. Deze kan met een kleine procedure, vaak met een laser, de tongriem losmaken. Na de ingreep zijn oefeningen van essentieel belang om de mobiliteit van de tong te herstellen en terugval te voorkomen.

Gevolgen op latere leeftijd

Een onbehandelde korte tongriem kan op latere leeftijd meer problemen veroorzaken dan men zou denken. Naast spraak- en slikproblemen kan het ook leiden tot een verkeerde tongpositie, wat effect kan hebben op de ontwikkeling van het gezicht. Door een beperkte beweging van de tong kan de bovenkaak zich niet goed ontwikkelen, wat kan resulteren in een versmalde kaak en een langere, smallere gezichtsvorm. Dit kan leiden tot kaakproblemen en orthodontische problemen, zoals scheve tanden. Bovendien kan het risico op gaatjes toenemen, omdat de tong niet effectief meehelpt bij het schoonhouden van de mond.

Bovendien kan een strakke tongriem bijdragen aan een slechte lichaamshouding. Een verstoorde ademhaling, vaak veroorzaakt door een afwijkende tongpositie, kan leiden tot mondademhaling. Dit kan de stand van het hoofd en de nek veranderen, wat op de lange termijn houdingsproblemen kan veroorzaken.

Vroege signalering is cruciaal

Op tijd actie ondernemen is essentieel. Vroege signalering door een tandarts, mondhygiënist of logopedist speelt een belangrijke rol bij het voorkomen van deze problemen en het bevorderen van de mondgezondheid.

Zelf testen

Wilt u weten of u of uw kind mogelijk een te korte tongriem heeft? Probeer dan de volgende eenvoudige oefeningen en observaties:

• Kan de tong klakken, langzaam en luid?
• Kan de tong de achterste kiezen bereiken?
• Lukt het om met de tongpunt het gehemelte te raken en de mond te openen?
• Lukt het goed om door de neus te ademen?
• Hoe ziet de tong eruit als deze wordt uitgestoken? Ervaart u moeite bij het uitsteken of ziet u een hartvormige inkeping aan de punt van de tong?

Als één of meer van deze tests vragen oproepen, kan dit duiden op een te strakke tongriem. Dit kan betekenen dat de tong in rust niet goed tegen het gehemelte kan liggen en dat het slikken verstoord is. In dat geval is het raadzaam om contact op te nemen met een logopedist die gespecialiseerd is in oromyofunctionele therapie (OMFT). Deze therapeuten zijn opgeleid om een korte tongriem te herkennen, door te verwijzen en te behandelen. Een lijst van OMFT-gespecialiseerde logopedisten is beschikbaar op tandarts.nl.